SAIN NICOLAS

'Heb Ddŵr, Heb Ddim’

 Ffynhonnau Caerdydd a’r Cylch

     Robin Gwyndaf

(Rhan o darlith a draddodwyd ym Mhabell y Cymdeithasau yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd,

7 Awst 2018. Cadeirydd: Eirlys Gruffydd-Evans; Trefnydd a Chyfieithydd: Howard Huws.)

Ffynnon Lawrens

Ffynnon yn Nyffryn Golych ac yn agos i’r plasty o’r un enw (Dyffryn House). Nid oes sicrwydd pwy yw’r Lawrence y cyfeirir ato yn enw’r ffynnon. Tybed ai Sant Lawrens ydoedd? Cofiwn mai ef oedd nawddsant Eglwys Larnog, nid nepell o Sain Nicolas.¹⁷

17.         Cyfeiriad ar Fap Ordnans 6 modfedd. Gw. hefyd Place-names of Dinas Powys Hundred,   t. 266, a Holy Wells of Wales, t.188.

Ffynnon Sain Nicolas.

Ffynnon ger Tai’r Ffynnon, i gyfeiriad y gogledd o’r pentref a’r eglwys.¹⁶

15.         Holy Wells of Wales, t. 188.

16.         Ibid., t. 183.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 48 HAF 2020

 cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff

PWMP DŴR EGLWYS SAIN NICOLAS

Ni allwn adael ffynhonnau Caerdydd heb luniau o ddwy ffynnon arall y cyfeiriwyd atynt yn rhan flaenorol erthygl Robin, sef pwmp dŵr eglwys Sain Nicolas, a safle debygol Ffynnon Gatwg ym Mhen-tyrch. Daw’r ddau o gyfrol Phil Cope, The Living Wells of Wales (2019), a diolchwn iddo am ei ganiatâd i’w cynnwys yma.

        HH.

Pwmp dŵr eglwys Sain Nicolas

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 50 HAF 2021

 cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc