RHOSTRYFAN 

FFYNNON Y FOTY

(SH4957)

Yn ei gyfrol Hynt Gwerinwr, a gyhoeddwyd gan Hugh Evans a’i Feibion (Gwasg y Brython), Lerpwl yn 1943, mae John Williams (J.W. Llundain) yn sôn am Ffynnon y Foty yn ardal Rhostryfan (S4957). Ganed yr awdur yn 1872. Dyma sydd ganddo i’w ddweud ar dudalen 17:

Ceffid dwfr i’w yfed o amryw fân ffynhonnau yma ac acw hyd y fro, ond yr oedd digon o ddwfr at olchi yn yr afon a redai trwy ganol yr ardal, a mân ffrydiau eraill. Arferai fy mam fynd i gyrchu dwfr o ffynnon y Foty, tua hanner milltir a chario llond dau biser bob bore, yn yr egwyl a fyddai rhwng hwylio fy nhad i’w waith yn y chwarel a’n codi ninnau’r plant a’n hwylio i’r ysgol. Pan oeddwn tua deuddeg oed torrodd fy nhad siafft wrth ochr y tŷ. Cafwyd dwfr o’r pwmp o hynny ymlaen, a bu’n rhyddhad mawr i’m brawd a minnau oddi wrth y dasg o gyrchu dwfr o’r ffynnon bob dydd ar ôl bod yn yr ysgol y prynhawn. Ni feiddiai neb gyrchu dwfr ar ddydd Sul, cofiaf yn dda i un ohonom y plant droi a cholli’r piseraid dwfr rhwng y moddion dydd Sul a bu helynt mawr o’r herwydd, a benthyca dwfr glân gan gymydog am weddill y dydd.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 20 Haf 2006

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff

YMWELD Â FFYNNON WEN, RHOSTRYFAN 

(SH493572)

Ar Chwefror17eg eleni aeth aelodau o Gymdeithas Ffynhonnau Cymru i ardal Rhostryfan ger Caernarfon i ymweld â Ffynnon Wen ar gais ei pherchennog Michael Rees-Thomas. Mae hon yn ffynnon gref iawn a’i dŵr yn addas ar gyfer pobl sy angen cymryd llai o sodiwm i’r corff gan nad oes unrhyw sodiwm ynddo. Mae hefyd yn ffynnon hynafol iawn. Yn ystod yr Oes Haearn roedd nifer o gymunedau gerllaw iddi yn ddibynnol ar ei dŵr. Mae olion anheddau o’r cyfnod i’w gweld ar diroedd Coed y Brain, Hafoty Tŷ Newydd a Chae’r Odyn. Mae enwau fel Cae Tor y Dŵr , Wern Olau, Llety -y-Lleidor, Dryll - Cleddau a Llain-y-Llwynog yn agos i Ffynnon Wen heddiw.

KEN YN PROFI PURDEB FFYNNON WEN A MICHAEL YN GWYLIO