Pentyrch

‘Heb Ddŵr, Heb Ddim’

 Ffynhonnau Caerdydd a’r Cylch

     Robin Gwyndaf

(Rhan o darlith a draddodwyd ym Mhabell y Cymdeithasau yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd,

7 Awst 2018. Cadeirydd: Eirlys Gruffydd-Evans; Trefnydd a Chyfieithydd: Howard Huws.) ¹

Ffynnon Gruffydd, Pen-tyrch.

I fynd i weld y ffynnon hon dewch gyda mi i lawr y tyle o Ben-tyrch ar hyd Heol Goch am oddeutu 300 llath, nes dod at goedwig fechan o’r enw Coed y Bedw, yn ardal Cwm Llwydrew. Yno yn y coed y mae’r ffynnon.²⁴

24.         Tystiolaeth lafar Don Llewelyn, Medi 2019.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 48 HAF 2020

 cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff

Ffynnon Gatwg, ger yr eglwys.

Dywedid fod y ffynnon hon, fel Ffynnon Deilo ym Mhendeulwyn, yn rhinweddol iawn at wella llygaid dolurus a thân eiddew (fflamwydden dân, neu’r gafod fendigaid: erysipelas).¹²    

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 48 HAF 2020

 cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff

Ffynnon Gatwg

Ni allwn adael ffynhonnau Caerdydd heb lun o ffynnon y cyfeiriwyd ati yn rhan flaenorol erthygl Robin, sef safle debygol Ffynnon Gatwg ym Mhen-tyrch. Daw o gyfrol Phil Cope, The Living Wells of Wales (2019), a diolchwn iddo am ei ganiatâd i’w cynnwys yma.

        HH.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 50 HAF 2021

 cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccff