LLANFAIR PWLLGWYNGYLL 

PYTIAU  DIFYR  

FFYNHONNAU  LLANFAIR-PWLL

LLYFFANT  YN  Y  FFYNNON

‘Roeddem yn deulu o bedwar o blant ar ddiwrnod mawr y symud o Harlech i Lanfair-pwll  yn croesi Pont Menai ar hwyrddydd oer o Ionawr, 1932 i dŷ deulawr ac iddo ardd gefn ac ynddi goed afalau, a chors chwe cyfer led ffordd o flaen y tŷ. Roedd dwy ffynnon ‘dŵr glân’ yn y gors , a safent ychydig is na’r llwybr. Roedd iddynt dair llechen fawr yn ffurfio muriau, ac un arall drwchus yn do, a llidiart bach i rwystro anifeiliaid rhag yfed ohonynt. Yn y gors fach ar bwys y capel roedd ffynnon arall debyg, a hon oedd y fwyaf cyfleus i ni. Ond os na fyddai llyffant neu ddau ynddi, rhaid oedd cyrchu’r dŵr yfed yn foreuol o un o’r ffynhonnau eraill. Dyna’r rheol – rhaid bod llyffant yn y ffynnon cyn y caem dynnu dŵr yfed oddi wrthi, a’i dywallt wedyn i’r potyn coch priodol yn y pantri.’

Allan o Traeth o Feini Llyfnion gan Cadwaladr J. Lewis

(Cofiaf weld llyffant yn y ffynnon lle caem ninnau ein dŵr yfed yn ardal Llanddarog, Sir Gaerfyrddin yn y pedwardegau. Nid oedd arnaf awydd yfed y dŵr wedi gweld y creadur ynddo ond dywedodd Nhad wrthyf mai arwydd fod y dŵr yn bur oedd fod y llyffant yn hapus i nofio ynddo. Tybed a oes gan eraill atgofion tebyg. Os oes, anfonwch air atom. Gol.)

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 24 Haf 2008

cffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffccffc