RHWNG ABERTEIFI AC ABERAERON

Yn y gyfrol The County Coast Series – The South Wales Coast, gan Ernest Rhys a gyhoeddwyd yn 1911, ceir cyfeiriadau am nifer o ffynhonnau ardaloedd yr arfordir yn siroedd Mynyw, Morgannwg, Caerfyrddin a Phenfro. Mae ei sylwadau yn rhoi darlun i ni o gyflwr y ffynhonnau hyn ganrif yn ôl.

Yng Ngheredigion mae’n nodi Ffynnon Ddewi (SN 3852) rhwng y bedwaredd ar ddeg a’r bymthegfed garreg filltir ar ochr y ffordd rhwng Aberteifi ac Aberaeron. Dywedir bod Dewi ar ei ffordd o Dŷ Ddewi i Henfynyw ger Aberaeron. Arhosodd i fwyta ei grystyn sych a daeth daeth syched arno. Wrth iddo fendithio’r bara cododd tarddiad i ddŵr pur o’r ddaear wrth ei draed er mwyn ei ddisychedu.