CERRIGCEINWEN

FFYNNON CERRIGCEINWEN, MÔN.

Eirlys Gruffydd

Ar ddiwrnod braf ym mis Awst eleni aeth Ken a minnau ar ymweliad a i chwilio am ffynhonnau. Wedi croesi’r bont, mynd drwy Llanfairpwll, heibio i Bentref Berw a throi i’r dde yng Nghefncwmwd. Ymhen dim roeddem yng Ngherrigceinwen. Roedd y Santes Ceinwen yn chwaer i Dwynwen, sy’n llawer mwy adnabyddus na hi. Mae’r eglwys mewn pant cysgodol a’r ffynnon ar y chwith ar waelod y bryn wrth fynd i lawr ati. Ffynnon wedi ei hadeiladu mewn cilfach i mewn i’r llethr yw Ffynnon Ceinwen. Roedd yn anodd iawn gweld y gwaith cerrig am fod tyfiant o ddrain a mieri yn ei gorchuddio. Yn ffodus mae mewn man digon diogel heb fygythiad i’w dyfodol. Credai’r plwyfolion fod rhinwedd arbennig yn y dŵr ac y gallai iachau amryw afiechydon. Ar hyn o bryd mae’r ffynnon wedi ei hesgeuluso a’r dŵr yn llawn baw a llysnafedd. Roedd rhywun wedi gadael potel blastig i arnofio ar ei hwyneb a gadawyd hi yno rhag ofn fod rhywrai yn ei defnyddio i godi dŵr o’r ffynnon. Ysgrifenwyd llythyr at y Rheithor yn gofyn os oes modd glanhau’r ffynnon a thorri’r tyfiant o’i chwmpas fel ei bod yn bosib gweld y gwaith cerrig unwaith eto. Cafwyd ateb ganddo oedd yn nodi mai nifer fechan oedd yn addoli yn eglwys Cerrigceinwen a’i bod yn anodd iddynt gael arian i dalu am dorri’r gwair yn y fynwent heb sôn am gadw trefn ar y ffynnon. Fodd bynnag roedd yn fodlon codi’r mater yn y cyfarfod nesaf o’r cyngor eglwysig.

LLYGAD Y FFYNNON Rhif 5 Nadolig 1998

 cffccffccffccffccffccffccffccffccfcffcffcffccffccffccffccffccffccffccffccfcffcffc